Tips bij het afbouwen van antidepressiva

Van een deelneemster aan het Phoenixtraject.

Als je antidepressiva aan het afbouwen bent, heb je vaak last van ontwenningsverschijnselen. Om die op te vangen, kan je van alles doen. Het is mij erg goed bevallen, om me te laten begeleiden via het Phoenixtraject. Maar daarnaast kan ik iedereen aanraden die wil stoppen met antidepressiva, ook zélf de nodige maatregelen te nemen, om het afbouwen te vergemakkelijken. En: om jezelf te helpen het goed vol te houden.

In het algemeen is het natuurlijk zo, dat met de nodige regelmaat voldoende eten, drinken, frisse lucht inademen, bewegen, ontspannen en slapen, het beste is voor iedereen, ook voor mensen die geen antidepressiva gebruiken. Ik heb gemerkt dat dit een nóg grotere rol speelt, als je antidepressiva gaat afbouwen. Behalve het advies om bij voorkeur geen alcohol, suiker, chips en andere (te) zoute dingen te nemen, zijn er tijdens een afbouwperiode nog een aantal dingen extra belangrijk.

Laat ik beginnen met vocht. Zorg dat je altijd een flesje (bron)water bij je hebt. Water is van levensbelang bij het afbouwen (meer dan ooit). Drink zo veel mogelijk water! Of anders vruchtensap, zo zuiver mogelijk. Ook fruit doet erg veel goed, het zuiverste vruchtensap dat er bestaat! (Bij mijn afbouwen, bleek speciaal een appel wonderen te verrichten!) Als je in een dip belandt, wat bij het afbouwen zo af en toe kan gebeuren en wat altijd onverwacht komt, zijn water en fruit van levensbelang. Je knapt er zienderogen van op! Je helpt je lijf én je geest om weer op te krabbelen. Je kunt weer helder nadenken en ‘wilt wel weer verder’, letterlijk en figuurlijk.

Behalve voldoende vocht, kan ik je ook aanraden om altijd wat (gezonde) koekjes bij je te hebben, of noten en rozijnen, of een banaan. Mocht je onverwacht in een dip schieten, dan helpen deze bronnen vól goede energie je weer overeind!

Nog een tip bij een dip: blijf in beweging. Ga niet liggen of slapen, geef er niet aan toe. Blijf doorgaan met waar je mee bezig bent. Het is logisch dat je tempo wat lager wordt als je je niet goed voelt, maar blijf tóch in beweging!
En: blijf niet alleen. Roep de steun in van iemand die je na staat, op je werk een goede collega bijv., die op de hoogte is van je afbouwen en die je van te voren hebt verteld dat dit soort dipmomenten kunnen voorkomen. Dit kan natuurlijk ook je partner, vriendin, of je buurvrouw zijn, het maakt niet uit. Als het maar iemand is die je vertrouwt. Zeg dat je het even moeilijk hebt, vraag of die persoon bij je in de buurt wil blijven en je in de gaten houdt, of je water of iets gezonds te eten brengt. Zo kom je er op eigen kracht wel weer doorheen, door die dip. Want hoe lastig ook: het blijft een tijdelijk iets en het gaat weer voorbij. Ook al voel je dat niet zo, als je er middenin zit. Geloof me: het gaat weer voorbij! En daarna weet je: oh, dat was er weer één, gelukkig hebben we die weer gehad. Probeer het te zien als een (tijdelijke) stap terug, die nodig is om er daarna weer twee of drie vooruit te kunnen maken.

De antidepressiva fabeltjes

Antidepressiva ...
.........zijn geneesmiddelen
Het zijn geen geneesmiddelen. Met deze middelen schuift iemand de oplossing van de problemen voor zich uit. Het is essentieel ook iets aan de emotionele oorzaken te werken

.........lossen de problemen voor je op
Dit klopt niet. Ze leggen, zo lang ze gebruikt worden, een chemisch ‘dekentje’ over de emotionele oorzaken. Zonder therapie komen de klachten na het stoppen keihard terug

.........afbouwen is eenvoudig
Het kost soms veel moeite om er weer vanaf te komen

.........afbouwen kan meestal in 4 weken gedaan worden
Afbouwen in 4 weken is meestal veel te snel. Er is dan een grote kans op terugval, zodat iemand weer gaat gebruiken en een slechte ervaring rijker is

.........zijn niet verslavend
Ze kunnen afhankelijkheid tot gevolg hebben

.........zijn onschuldige middelen
Deze middelen doen iets met het bewustzijn

.........vullen een tekort aan van een stofje in de hersenen (serotonine)
Dat wordt gesuggereerd door de farmaceutische industrie en is niet wetenschappelijk aangetoond. De suggestie wordt nog wel steeds in stand gehouden

.........werken beter wanneer je de dosis verhoogt
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat dit niet klopt maar dat je wél meer last krijgt van de bijwerkingen
.........Praten is de beste manier om je problemen op te lossen

Praten helpt wel, maar is meestal niet voldoende. Er zijn ook andere, krachtig werkende methoden om de emotionele oorzaken zonder veel praten te behandelen

.........Een milde of matige depressie is een eindstation
Iemand kan met motivatie en hulp een depressie weer de baas worden.
Zonder (professionele) hulp is dat wel lastig, maar het hoeft niet alleen gedaan te worden, al denkt iemand zelf vaak van wel. Depressie wordt vaak als falen gezien en dat past niet bij de perfectionistische levensinstelling

Na een jaar Phoenix

Na een jaar Phoenix-traject is het goed eens terug en vooruit te blikken. Zoals gebruikelijk loopt ook dit project anders dan eerst werd verwacht en blijft het nodig steeds aanpassingen te doen.

Allereerst blijken mensen met depressieve klachten zeer terughoudend bij het nemen van nieuwe initiatieven. Dit maakt dat het een moeilijk te bereiken doelgroep is.
Ten tweede blijken de meeste mensen die zich aanmelden, al begonnen te zijn met (vaak te snel) afbouwen, maar ze lopen daarin vast en zoeken dan (pas) hulp. Eigenlijk te laat.
Ten derde zijn de oorzaken van het gebruik van antidepressiva zo divers dat daar geen algemeen beeld van valt te geven. Wel valt ons op dat in het overgrote deel er sprake is van een niet geringe opeenstapeling van negatieve gebeurtenissen en ervaringen vaak al vanaf de vroegste jeugd.
Ten vierde blijken het allemaal gevoelige, goedbedoelende mensen, die niet goed hebben geleerd hoe daarmee om te gaan en die geen ‘nee’ kunnen zeggen. Ze proberen zich steeds krampachtig aan te passen om de boot van de samenleving niet te missen.

Samenleving
Onze verhardende en steeds snellere samenleving maakt het voor hen extra moeilijk mee te blijven doen. Er treedt overbelasting op als gevolg van ervaringen in het verleden en heden en een onvermogen hier mee om te gaan. Uitputting is het gevolg en een tekort aan energie. Het gevoel machteloos te zijn ondermijnt verder het zelfbeeld. Reserves worden aangesproken en opgemaakt door op de oude voet verder te gaan. De weerstand laat het dan nog verder afweten en men kan het geheel (verleden, eisen en verwachtingen van de omgeving en de behoefte het goed te willen doen) niet meer aan en komt in een gat terecht.

Doorvragen
Wat mij opvalt is bij doorvragen of er al iets gedaan is aan de oorzaken uit het verleden door gesprekken met een psycholoog of psychiater, dat dit vaak niet is gebeurd. Er werd volstaan met tips om de situatie beheersbaar te houden of overgegaan tot het eenvoudigweg geven van medicatie zonder verdere ’behandeling’. Deze mensen krijgen steeds een herhaalrecept en verdere zorg ontbreekt. En omdat zelf initiatieven nemen teveel energie vereist, blijven ze daar in steken. Ook zijn ze kopschuw geworden doordat er nooit voldoende aan de oorzaken gedaan kon worden.
Er is dus wel degelijk een grote groep gebruikers die geen zorg meer krijgt of wil, ook al wordt dit meestal door de werkers uit het reguliere veld ontkend.

Aanpak
Ons is gebleken dat het van groot belang blijft bij het bestrijden van depressie en angst, om eerst vaardigheden eigen te maken die helpen een eventuele terugval op te opvangen, al dan niet met hulp van buiten.
Een goede energiebalans is daarnaast van belang. Energievretende gaten moeten eerst gedicht worden, voordat er afgebouwd kan worden, kortom: het verleden moet eerst een plek krijgen.
Voedingssupplementen helpen het eventuele afbouwen te ondersteunen en helpen daarbij de energie op pijl te houden.
Te snel afbouwen is funest!
Tijdens het afbouwen komt er oude pijn naar boven die ook een plek moet krijgen.
Een ander frappant fenomeen is dat mensen die 3 tot 6 maanden terug hun medicatie succesvol hebben afgebouwd, soms een onverwachte en hevige terugslag krijgen. Dan blijkt het weer hoe belangrijk de nieuwe vaardigheden zijn om dit op te vangen.

Toekomst
We krijgen vragen uit het hele land van mensen die iets dergelijks als het Phoenix-traject in de buurt zoeken. Dat is er niet. Onze locatie in Noord Nederland werkt dan ook niet mee. Daarom gaan wij herstelweken in Frankrijk organiseren, waar deze mensen een eerste en belangrijke aanzet kunnen maken tot het leren leven op eigen kracht. De eerste week is voor mei 2010 gepland.
We zijn er steeds meer van overtuigd dat onze aanpak een belangrijke aanvulling is op het bestaande aanbod en meer diepgang biedt en de oorzaken van depressie en angst wezenlijk aanpakt.
Er is contact gelegd met een psychiater die heeft toegezegd in voorkomende gevallen ondersteuning te willen bieden. We gaan door op de ingeslagen weg met lezingen en presentaties in zowel het reguliere als het ’alternatieve’ circuit.
Auteur Henk Visser (Doesburg).

Stoppen met antidepressiva, de doe het zelvers

Er zijn officiële folders in omloop waarin aangegeven wordt dat het zelf stoppen met antidepressiva relatief gemakkelijk en in ongeveer 4 weken, gedaan kan worden. Het wordt aangeraden het afbouwen stapsgewijs en geleidelijk te doen. Logisch dus dat mensen op eigen initiatief, al dan niet met medeweten van hun behandelend arts, hun medicatie beëindigen. Dat gaat eerst vaak wel goed, totdat blijkt dat het toch niet zo eenvoudig is. Ze zijn dan halverwege het afbouwen of al helemaal gestopt en dan gebeurt het: een onzichtbare man-met-de-grote-rubberen-hamer komt langs, die hen weer knock out slaat. Hierdoor kan de drang om weer antidepressiva te gaan gebruiken vaak niet meer weerstaan worden. Dan is het voor de laagdrempelige begeleiders van het Phoenix-traject moeilijk om deze afkick verschijnselen nog goed op te vangen. De oude verschijnselen van depressie of angst of enorme psychische of lichamelijke onrust zijn weer terug en dat is niet te hanteren. Om dan nog een huis dat in brand staat emmertje voor emmertje te blussen is niet te doen. Als ze weer besloten hebben om te gaan slikken zijn deze mensen een illusie armer en een negatieve ervaring rijker. Ze hebben wederom gefaald en denken niet zonder deze middelen te kunnen. Ze zijn verslaafd.
Het is erg belangrijk voor mensen die willen gaan stoppen, om voor effectief en verantwoord afbouwen tijdig hulp te zoeken en zo al tijdens het gebruik potentiële smeulende brandhaarden op te sporen en te doven. Dat kan met kinesiologie relatief gemakkelijk gedaan worden. Pas daarna kan onder begeleiding en met eventuele ondersteuning van voedingssupplementen en met de parate nieuw geleerde vaardigheden om met crisissituaties om te gaan, begonnen worden met geleidelijk afbouwen.
En zelfs dan blijkt het afbouwen vaak een proces van vallen en opstaan en een van soms twee stappen vooruit en een achteruit.

Onttrekkingsverschijnselen bij antidepressiva

Onderstaande adviezen gelden voor het afbouwen van antidepressiva bij milde en matige depressies.

Sommige mensen kunnen zonder al te veel problemen hun antidepressiva gebruik minderen en uiteindelijk stoppen. Maar ook kunnen bij het afbouwen van antidepressiva onttrekkingsverschijnselen of ontwenningsverschijnselen optreden, vooral na langdurig gebruik van het middel (enige jaren). Dat maakt het dan moeilijk het afbouwen vol te houden. Terugval ligt op de loer. Grote onrust, onzekerheid, gebrek aan zelfvertrouwen en een scala aan andere, ook lichamelijke, klachten kunnen optreden. Het lijkt dan alsof de depressie weer terugkomt. Teruggrijpen naar de antidepressiva wordt daardoor heel verleidelijk.
Hoe kunnen deze onttrekkingsverschijnselen voorkomen of beter opgevangen worden? Onderstaande adviezen dienen bij voorkeur al vóór het daadwerkelijke afbouwen beschikbaar en eigen gemaakt te zijn.

1. Zorg dat je stevig in je schoenen staat bij het afbouwen, doordat je de oorzaken van de achterliggende problematiek al (grotendeels) hebt aangepakt.
2. Gebruik voor en tijdens het afbouwen voedingssupplementen die het lichaam ondersteunen om de eventuele onttrekkingsverschijnselen adequaat op te vangen.
3. Train jezelf in vaardigheden die je helpen de afbouwverschijnselen op te vangen. Denk daarbij aan meditatie en ontspanningsoefeningen.
4. Bouw zeer geleidelijk af: een kwart van de oorspronkelijke eenheid (antidepressiva pil) per 3 weken.
5. Beweeg elke dag een half uur en eet gezond en zo mogelijk biologisch, bij voorkeur geen alcohol of ander fast food of snoep om jezelf te ‘belonen’.
6. Zorg dat je een maatje hebt die je kan ondersteunen tijdens het afbouwproces.

Het lichaam is door het langdurig gebruik gewend geraakt aan de antidepressiva en protesteert als het de middelen niet meer krijgt. In het brein, maar ook elders, treden bij het afbouwen veranderingen op die een tijdelijke ontregeling tot gevolg hebben. Het zijn een soort afkickverschijnselen, net als bij andere medicijnen (slaapmiddelen).

Binnen het Phoenix-traject wordt met Kinesiologie aan de eerste 2 voorwaarden tegemoet gekomen:

1. Verwerking van de achterliggende problematiek zonder veel praten
2. Het met de spiertest maken van een specifieke match met de voedingssupplementen die voor jou het meest effectief zijn.

Er kan een gerichte keuze worden gemaakt uit wel 500 verschillende soorten supplementen. Hoe gerichter, des te minder voedingssupplementen er nodig zijn met een optimaal effect. Zelfs de hoogte van de dosering kan met Kinesiologie nauwkeurig worden bepaald.

Maar… antidepressiva afbouwen is toch afkicken en de eigen motivatie om te willen leven zonder antidepressiva blijft de belangrijkste voorwaarde voor succes.